ODLEŻYNY

Odleżyny nigdy nie pojawiają się u ludzi zdrowych, którzy zachowują aktywność mięśniową i są zdolni do reakcji na niekomfortowy dla nich ucisk. Problem pojawia się w przypadku pacjentów tzw. "szczególnego ryzyka". Czynnikami, które je podnoszą jest bez wątpienia ograniczona bądź całkowicie zahamowana sprawność fizyczna, podeszły wiek, zły ogólny stan zdrowia, nieprawidłowe odżywianie, stosowana terapia lekowa.

Jakie są najgroźniejsze zewnętrzne przyczyny powstawania odleżyn?
Ucisk, który wywołuje niedokrwienne uszkodzenie tkanek, a następnie martwicę. Prawidłowe ciśnienie włośniczkowe krwi tętniczej części łożyska naczyniowego wynosi średnio 32 mm Hg. Siła ucisku działającego na tkanki z zewnątrz może przekroczyć wartość tego ciśnienia, skutkiem czego upośledzony zostaje dopływ krwi, a także odpływ chłonki na obszarze narażonym na działanie ucisku.
Tarcie pojawiające się w wyniku ocierania skóry o inną powierzchnię, wskutek czego dochodzi do utraty komórek naskórka. Uraz ten następuje, jeżeli pacjent przesuwa się w dół łóżka lub jest podciągany do góry bez zastosowania odpowiedniego podkładu.
Maceracja jest spowodowana nadmierną wilgotnością prowadzącą do rozmiękczania skóry i zmniejszenia jej odporności. Stan ten pojawia się w następstwie wzmożonej potliwości, nie trzymania moczu i stolca lub występowania ran z nasilonym sączeniem.

Kto jest najbardziej narażony na odleżyny?
Każdy chory, zwłaszcza z porażeniem kończyn dolnych, unieruchomiony w łóżku, bądź poruszający się na wózku inwalidzkim jest narażony na powstanie odleżyn.
Osoby mające problem z utrzymaniem moczu i stolca narażone są szczególnie ze względu na możliwość maceracji naskórka, a następnie uszkodzenia mechanicznego.

Które objawy są groźne?
Zaczerwienienie skóry nie znikające po usunięciu ucisku.
Pęcherze naskórka powstające w miejscach ucisku.
Przerwanie ciągłości naskórka.

Jak zapobiegać odleżynom?
Najważniejszą i najskuteczniejszą formą profilaktyki jest systematyczna zmiana pozycji pacjenta. Jeśli dostrzeżono jakiekolwiek niepokojące zmiany na skórze, czynność tę powinno się powtarzać dwa razy w ciągu godziny. Jeśli stan skóry się poprawi można spróbować wydłużyć czas z 30 minut na maksimum 3 godziny. Jeśli chory posiada już odleżynę wówczas podstawową zasadą jest, iż nie powinien na niej siedzieć lub leżeć. U chorych wydolnych oddechowo można zastosować leżenie na brzuchu (nie zapominajmy wtedy o talkowaniu kolan!).

Profilaktyka

W profilaktyce podstawową rolę odgrywa stała obserwacja stanu skóry i odpowiednia jej pielęgnacja. Codziennie należy myć ciało, a miejsca narażone na ucisk dokładnie osuszać. W utrzymaniu dobrego stanu skóry pomocne są kosmetyki SENI CARE:

mleczko kosmetyczne, płyn do kąpieli z oliwką, krem pielęgnacyjny, pianka.

Ponadto w ramach działań profilaktycznych należy:
- unikać jakichkolwiek urazów, których skutkiem mogłoby być przerwanie ciągłości naskórka;
- krótko przycinać paznokcie;
- codziennie prześcielać łóżko, i dobrze naciągać prześcieradło;
- zaopatrzyć pacjenta w czystą i odpowiednią bieliznę pościelową i osobistą - niekrochmaloną, najlepiej z naturalnych materiałów, bez zgrubień, szwów, guzików;
- unikać leżenia w wilgotnej, mokrej pościeli, w przypadku pacjentów ze skłonnościami do pocenia się, można ją przesypywać talkiem;
- zapewnić dojście do łóżka dla osób sprawujących opiekę z każdej strony;
- zapewnić odpowiednią, wysokobiałkową dietę (od 1,5 do 2,0 g białka na kg masy ciała), bogatą w witaminy (szczególnie A, C) oraz sole mineralne (szczególnie cynku, żelaza, miedzi);
- unikać pokarmów zalegających w żołądku, wzdymających, ostro przyprawionych, marynat;
- w przypadku pacjentów z problemem nietrzymania moczu zaopatrzyć pacjenta w odpowiednie produkty chłonące mocz w którego skład wchodzą:

1. Pieluchomajtki dla dorosłych o różnych stopniach chłonności

2. Nowoczesne majtki chłonne przeznaczone dla osób aktywnych ruchowo.

3 Pieluchy anatomiczne:

4. Wkładki urologiczne przeznaczone dla kobiet z lekkim nietrzymaniem moczu.

5. Wkładki dla mężczyzn z lekkim nietrzymaniem moczu.

7. Cewniki zewnętrzne lub kieszonki do zbiórki moczu dla męźczyzn.

6. Podkłady higieniczne stanowiące dodatkowe zabezpieczenie przed zabrudzeniem i zawilgoceniem łóżka lub pościeli.

Pacjenci, u których istnieje duże ryzyko powstania odleżyn powinni być zaopatrywani w:

przeciwodleżynowe materace, poduszki wykonane z różnego rodzaju materiałów, od zwykłych pianek, poprzez złożone, granulowane pianki lub kompozyty silikonowe aż do wysokiej klasy zmiennociśnieniowe systemy przeciwodleżynowe.